ضرورت کشاورزی ارگانیک

ضرورت کشاورزی ارگانیک

امروزه مصرف زیاد سم و کودهای شیمیایی در محصولات کشاورزی در تمامی جهان و به‌خصوص در ایران یک معضل عمده بهداشتی می‌باشد. در حال حاضر در کشور ما سرانه مصرف سم در محصولات کشاورزی به ازای هر نفر 400 گرم و همچنین میزان مصرف کود شیمیایی از 2.5 به 3.5 میلیون تن در 10 سال گذشته افزایش داشته است. در کشاورزی متعارف از بیش از 300 نوع ترکیب شیمیایی خطرناک نظیر آفت کش‌ها، علف‌کش‌ها و کودهای شیمیایی به منظور کنترل آفات و حشرات و حاصلخیز سازی خاک استفاده می‌گردد که بقایای این مواد علاوه بر آلوده کردن آب‌های زیرزمینی و هوا، جذب گیاهان و درختان شده و بخشی از آن در محصولات کشاورزی به‌عنوان نمونه میوه‌ها و سبزی‌ها رسوب کرده و طی مصرف به بدن انسان منتقل خواهد کرد.

متاسفانه آب‌های آلوده شده با این نوع مواد به مصرف انسان رسیده و عوارض ناشی از آنها را تشدید می‌کند. باقیمانده سموم و مواد شیمیایى در محصولات کشاورزی در ایجاد بیمارى‌های دستگاه گوارش، سیستم ایمنی، غدد داخلی، سیستم عصبی و سرطان‌زایی در ارگان‌های بدن، ناهنجاری‌های مادر زادی در نوزادان، تولد نوزاد کم وزن، سقط جنین، بلوغ زودرس و کاهش تعداد اسپرم نقش اساسى دارد. تحقیقات انجام گرفته در مورد اثرات سوء این مواد حاکی از آنست که 60% سموم دفع آفات، 90% قارچ‌کش‌ها و 30% حشره‌کش‌ها سرطان‌زا هستند.

برای تولید محصولات سالم و پاک و درنتیجه انسان‌هایی سالم و با نشاط، هیچ راهی جز کشاورزی ارگانیک نداریم کشاورزی ارگانیک یعنی استفاده از اطلاعات سنتی و علمی برای کاهش استفاده از سموم و مواد شیمیایی در تولید محصولات کشاورزی و دامی. استفاده از فرآورده‌های گیاهی ارگانیک رابطه تنگاتنگ با سلامت افراد جامعه دارد.

در کشاورزی ارگانیک که اساس آن بر مدیریت صحیح خاک و محیط رشد گیاه و درخت استوار است، به گونه‌ای عمل می‌شود که در تغذیه گیاهان و درختان، تعادل بین عناصر مورد نیاز در خاک به هم نخورد و در هنگام رشد نیز، نیازی به استفاده از سموم و آفت کش‌ها نباشد. در این نوع کشاورزی در تغذیه خاک کشاورزی، به جای استفاده از کود شیمیائی، از کودهای طبیعی نظیر خاک برگ، جلبک و کودهای حیوانی و بیولوژیک استفاده می‌شود. در صورت نیاز به مبارزه با آفت‌ها نیز به جای کاربرد سموم و آفت‌کش‌های شیمیائی، از شیوه‌های بیولوژیک همچون زنبورها و باکتری‌ها و یا از ارقام مقاوم به آفت‌ها در کشت و زرع، بهره‌برداری می‌شود و در این نوع کشاورزی از دانه‌های اصلاح‌شده ژنتیکی و در معرض تابش اشعه قرار گرفته استفاده نمی‌شود. به این ترتیب محصول نهائی که به دست مصرف‌کننده می‌رسد، عاری از باقیمانده‌های سمی و شیمیائی و مواد نگهدارنده خواهد بود.

برای تولید محصول ارگانیک، خاک کشاورزی به آزمایشگاه‌های مرجع ارسال می‌شود و لازمه سلامت خاک این است که 3 سال بر اساس استانداردها، باقیمانده سم و کود در آن وجود نداشته باشد. برای تولید محصولات مختلف ارگانیک، ابتدا بایستی باقیمانده سموم و کودهای شیمیایی مصرف شده از بین بروند که زمان از بین رفتن این باقیمانده‌ها برای محصولات زراعی، باغی، دام و طیور و زنبور عسل طبق استانداردهای جهانی متفاوت است. همچنین با بهبود جانوران مفید خاک و تخمیر مواد آلی، بافت خاک بهبود یافته و باروری خاک افزایش می‌یابد و میزان مواد مغذی بیشتری به خاک داده می‌شود.

برای باروری خاک در کشاورزی ارگانیک از کمپوست، کودهای حیوانی و کودهای آلی استفاده می‌شود. در این کشاورزی زمین دچار کمترین دستکاری مثل شخم زدن می‌شود و از کودهای بیولوژیکی، تناوب کشت مناسب، گیاهان پوششی و … استفاده می‌شود. به همین دلیل فرسایش خاک کم و تنوع زیستی خاک افزایش می‌یابد. برای تولید کودهای شیمیایی باید از منابع تجدید نشدنی مانند نفت استفاده کرد و در کشاورزی ارگانیک از این مواد استفاده نمی‌شود. همچنین کشاورزی ارگانیک از اثرات گلخانه‌ای می‌کاهد، زیرا خیلی از فعالیت‌های انجام شده در کشاورزی ارگانیک مانند حداقل شخم، استفاده از گیاهان تثبیت کننده نیتروژن، بازگرداندن ضایعات کشاورزی به خاک، استفاده از گیاهان پوششی باعث افزایش بازگشت کربن به خاک شده و حفظ و ذخیره‌سازی کربن را باعث می‌شود. با توجه به اینکه در کشاورزی ارگانیک از کودها و سموم شیمیایی استفاده نمی‌شود به همین دلیل نیز آلودگی آب با این مواد را نخواهیم داشت.

کشاورزی ارگانیک با اکولوژی هماهنگ است و باعث تثبیت بافت خاک، حفظ چرخه آب، چرخه کربن، چرخه مواد غذایی و آلودگی کمتر زمین و آب شرب است. کشاورزی ارگانیک هم در حفظ تنوع زیستی کمک زیادی می‌کند و هم از تنوع زیستی استفاده می‌کند. در سطوح اکوسیستم حفظ منابع طبیعی در مناطق کشاورزی ارگانیک و فقدان مواد شیمیایی باعث حفظ حیات وحش می‌شود. استفاده از فرآوده‌های اصلاح‌شده ژنتیکی (تراریخته) در کشاورزی ارگانیک جایز نیست. زیرا اثرات فرآورده‌های اصلاح‌شده ژنتیکی هنوز به‌خوبی شناخته نشده‌اند و گیاهان تراریخته ژنتیکی خطرات بسیاری را برای محیط زیست به همراه دارند.

مزایای اقتصادی تولید محصولات ارگانیك
با توجه به تقاضاى روز افزون براى مصرف محصولات كشاورزى ارگانیك، با رعایت استانداردها و به شرط این كه سموم، مواد شیمیایى و افزودنى محصولات را كاهش دهیم، مى‌توانیم صادرات محصولات كشاورزى ارگانیک به سایر كشورها داشته باشیم. ارزش بازاری محصولات کشاورزی ارگانیک در دنیا، نسبت به محصولات معمولی 7/1 تا 4 برابر است، بنابراین اگر کشاورزان ایرانی بتوانند محصول ارگانیک تولید و صادر کنند، ارزش صادرات کشاورزی نیز 2 تا 4 برابر خواهد شد. با تولید و صادرات محصولات ارگانیك ارزش افزوده محصولات كشاورزى چهار برابر مى‌شود. در حال حاضر كشور آمریكا، اروپا و خاور دور بزرگترین مصرف‌كننده محصولات ارگانیك دنیا هستند. بازار تولید محصولات ارگانیک در آمریکا 51 درصد، اروپا 46 درصد و مابقی دنیا سه درصدی می‌باشد. تشویق و سوق دادن افراد جامعه به استفاده هر چه بیشتر از محصولات ارگانیک و ترکیبات طبیعی مستلزم تبلیغات درست است. تبلیغات درست، حذف فرآورده های ناسالم را به همراه دارد، رسانه‌ها نقش بسیار مهمی در افزایش سطح آگاهی افراد دارند. رسانه‌ها باید اطلاعات صحیح را در اختیار افراد قرار دهند و کارشناسانی در امر اطلاع‌رسانی دخیل باشند که تخصص آنها برای آن رسانه، کاملا مورد تایید باشد.

معیارهای ارگانیک برای فرآورده‌های حیوانی
1 . حیوانات می‌بایستی حداکثر از روز دوم تولد 100% از محصولات کشاورزی ارگانیک تغذیه نمایند.
2 . در هیچ زمان هیچگونه آنتی‌بیوتیک و هورمون نبایستی استفاده شود.
3 . حیوانات چرنده بایستی از مراتع کاملاً طبیعی تغذیه کنند.
4 . هر حیوان بایستی از سر پناه، آب سالم، هوای تازه، نور مستقیم آفتاب و فضای کافی برخوردار باشد.